Kartonnen reklamesingles

Een groot deel van mijn platenkast is gevuld met reklamesingles; plaatjes die je kado kreeg bij de opening van een winkel of tankstation. Soms werden ze kado gedaan bij een spaaraktie of kreeg een winkelier zo’n single om een nieuwe verkoopaktie aan te kondigen.

Ik heb er in de loop van de tijd al aardig wat verzameld maar ik weet dat er duizenden gemaakt moeten zijn en dat er dus ook duizenden nooit meer door mij gevonden of gehoord zullen worden. Dat ligt ook wel een beetje aan mijzelf omdat ik eigenlijk nooit naar platenbeurzen ga en zeker nooit veel geld voor zo’n single wil uitgeven. Als je wilt kun je, met name via internet, voor veel geld nog best aan wat singletjes komen maar iets weerhoudt me daarvan. De lol zit hem namelijk in het urenlang zoeken in platenbakken bij kringloopcentra of tweedehands platenzaken, hoewel die ook hun prijzen kennen.

Als je dan na veel moeite met stramme knieën en pijn in je rug weer eens iets bijzonders tegenkomt, geeft je dat extra veel voldoening, Negen van de tien keer blijkt dat het singletje te beschadigd is om er nog een acceptabel geluid uit te krijgen. En meestal valt het hoesje helemaal uit elkaar maar dan moet je eigenlijk al blij zijn dat er überhaupt een hoesje omheenzit!

Een aparte categorie binnen de reklamesingletjes vormen wat mij betreft de kartonnen plaatjes. Dit zijn bedrukte kartonnen vellen waar een dun stukje vinyl op is aangebracht.
De geluidskwaliteit van deze singles laat uiteraard flink te wensen over maar dat heeft ook zo zijn charme en doet niets af aan het wonderlijke er van. Omdat het karton vaak helemaal is kromgetrokken moet je bovendien halsbrekende toeren uithalen om zo’n plaatje te kunnen draaien zonder je platenspeler helemaal naar zijn grootje te helpen.
Helaas hebben de vorige eigenaren van een aantal van mijn kartonnen singles de plaatjes uitgeknipt om ze rond te krijgen zodat ze ze beter konden afspelen. En dat dat soms tot onherstelbare schade aan de plaatjes leidde mag duidelijk zijn.

Ondanks al dit leed blijft het een leuke manier om mijn zaterdagmiddagen en mijn kasten mee te vullen.
En ik kan altijd nog de hele handel te koop zetten en van het geld wat ik er voor krijg iets leuks doen. Alleen… wat?

Leuk!

Er zijn van die platen waarbij ik me afvraag waarom mensen ze ooit gekocht hebben. Ze zullen ze hooguit één of twee keer gedraaid hebben en toen was de lol er alweer vanaf. Een goed voorbeeld daarvan zijn de vele aerobic- en fitnessplaten die er in de loop van de jaren zijn gemaakt.

Ik stel me voor dat iemand – ik denk dat het voornamelijk vrouwen waren – zo’n plaat kocht, thuis opzette en enthousiast alle oefeningen meedeed om vervolgens de plaat op te bergen en hem daarna nooit meer te draaien. Voor de muziek hoef je er niet naar te luisteren want er staan weliswaar wat tophits op maar daar loopt voortdurend een gyminstrukteur of –trice doorheen te schreeuwen. Bovendien hoor je in de achtergrond wat mensen meepuffen en zuchten dat het toch zo vermoeiend en pijnlijk is allemaal.

Ik hoor u alweer denken, “en wat moet jij er dan mee?” maar die vraag kan ik ook niet goed beantwoorden. Iets in me zegt dat ik ze moet kopen, al weet ik dat ik dit soort platen ook niet vaak zal draaien. De hoezen zijn meestal wel aardig maar ook weer niet zo dat je er heel erg enthousiast van wordt. Af en toe zet ik er weer een op omdat ik vergeten was hoe erg die klonk en ik hoop dan blijkbaar dat ik me al die jaren vergist heb en dat ze wél de moeite van het beluisteren waard zijn.

Ik moet zeggen dat één aerobicplaat me wel heeft geraakt en dat is, vreemd genoeg, die van Ron Brandsteder. De goeie man heeft veel in zijn leven gedaan – zanger, acteur en presentator – maar als aerobicinstructeur heeft hij mijn hart veroverd. De LP is in weze niet veel anders dan alle andere aerobicplaten maar ergens in de eerste oefening zegt Ron dat je “vooral niet moet vergeten te lachen, want het is leuk!”
Kijk, daar zat ik op te wachten! Hoe ellendig en miserabel je jezelf soms voelt, vergeet vooral niet te lachten want het is LEUK!

Show ‘n tell

In een stoffige platenzaak in Amerika kocht ik ooit een singletje in een dik kartonnen klaphoesje met de title ‘Show ‘n tell’. Het was niet de eerste keer dat ik een platenverkoper in verwarring achterliet toen ik hem met tranen in mijn ogen mijn laatste kleingeld gaf in ruil voor zijn handelswaar.

Toch weet ik ook nog wel eens wat van mijn enthousiasme over te brengen en ik heb zelfs al wat marktkooplui gevonden die spullen voor me apart leggen. Hoewel, apart leggen is misschien wat teveel eer. Zij weten immers dat er verder geen hond geïnteresseerd is in bekraste en kromgetrokken plaatjes zonder hoesje, dus ze zijn al lang blij dat er iemand is die hun spullen meeneemt en zelfs bereid is er geld voor te betalen.

Van ‘Show ‘n tell’ had ik nooit eerder gehoord maar mijn fantasie was weer eens geprikkeld. Op het hoesje zien we twee kinderen naar een televisietoestel kijken waar een platenspeler in verwerkt is. In de binnenkant van de klaphoes zit een diaraampje gestoken met illustraties die op het televisiescherm geprojekteerd kunnen worden, terwijl er een verhaaltje te beluisteren valt met behulp van de platenspeler. De ultieme audiovisuele ervaring; en dat in 1964!

Hoewel ik in Nederland nog nooit een singletje uit de ‘Show ‘n tell’ serie ben tegengekomen, zijn de apparaten hier wel korte tijd te koop geweest. Als je een beetje rondsnuffelt op internet zie je dat ze nog steeds worden aangeboden op tweedehands (amerikaanse) verkoopsites. Ik had er ondertussen best een kunnen kopen want zo heel duur zijn ze eigenlijk niet. Het probleem is alleen: ik durf niet meer!

Ik vind het hele principe van het tegelijkertijd kijken en luisteren naar een sprookje op zo’n apparaat zo wonderlijk dat ik bang ben dat het in werkelijkheid een grote teleurstelling zal zijn. Dus ik koester het singletje terwijl mijn buurman zijn home-cinema-video-game-set nog maar een keer aanzet.

Platenhoezen

Vroeger kocht ik alleen maar platen vanwege de muziek die er op stond. De hoezen waren meestal bijzaak, dus het was alleen maar mooi meegenomen als die een beetje fraai waren.

Tegenwoordig let ik juist vaker op de hoes dan op de inhoud. Mijn eigen theorie luidt: hoe fraaier de platenhoes, hoe ellendiger de muziek. Aangezien het mij alleen maar om de hoes gaat ben ik meestal al blij als er überhaupt een plaat in zit. Meestal zit die vol krassen of is helemaal kromgetrokken maar dat doet aan de vreugde van het vinden van een mooie platenhoes niks af. Eén van mijn vele nog lopende projekten is om de 100 mooiste hoezen uit mijn platenkast te verwerken in een boekwerkje met de veelzeggende titel ‘100 hoezen’. Of het er ooit van gaat komen durf ik niet te zeggen; mijn hele computer staat vol met onafgemaakte projekten.

De allermooiste hoezen uit mijn platenkast zijn die uit de serie ‘Johnny Hoes’ presenteert. Op iedere foto staan dezelfde fotomodellen, steeds in een andere setting of pose. Bij het bekijken ervan krijg je de indruk dat Johnny zelf in een busje de omgeving van Weert (waar de platenstudio’s zich bevonden) is afgereden om op allerlei verschillende lokaties wat foto’s te schieten. Ik verdenk hem er zelfs van zijn eigen familieleden of vrienden te hebben ingezet om de kosten zo laag mogelijk te kunnen houden.

De muziek op de elpees is van het ergste soort. De meeste platen bevatten medleys van carnavalshits of foute schlagers met schuine teksten. Tussen de nummers door laat hij af en toe iemand wat moppen tappen. Niet bepaald iets waar ik enthousiast van word maar de hoezen maken het meer dan goed. Mochten er nog mensen zijn die hun Johnny Hoes elpees bij het grof vuil willen zetten, dan mogen ze mij altijd bellen. Ik kom de hoezen graag ophalen!

Zingend personeel 1

Het ergste dat je kan overkomen als werknemer wanneer je met pensioen gaat is dat je collega’s een plaatje voor je opnemen om je in muzikale zin te bedanken voor alle mooie jaren.

Tegenwoordig met alle digitale technieken kun je nog een hoop verhullen maar in het tijdperk van vinyl was dat een stuk moeilijker. Ik kan het weten want ik heb een aantal singletjes in mijn platenkast die bewijzen dat goed personeel niet noodzakelijjkerwijs ook goed kan zingen. Maar niet alleen pensioengerechtigden werden met de muzikale talenten van het overige personeel geconfronteerd. Blijkbaar dacht men klanten, relaties, vrienden of familieleden ook te moeten verrassen met zelfgezongen melodieën.
Waar die drang naar het opnemen van een plaatje vandaan komt mag Joost weten want veel tijd en moeite werd er duidelijk niet gestoken in het ontwikkelen van enige muzikaliteit. Eén van de singletjes komt notabene van het personeel van een platenmaatschappij maar dat betekent niet dat ze de kennis die ze ongetwijfeld in huis hadden, gebruikt hebben bij het afscheidslied van Jan Assman. De zangeres weet het nummer te veranderen in een genante en pijnlijke luisterervaring en ze moeten meneer Assman dan ook gehaat hebben en hem een trap na hebben willen geven voor alle jaren dat hij hún leven terroriseerde!

Maar dat het soms, na vele jaren, hilarische muziek heeft opgeleverd moge duidelijk zijn. Zeker in deze tijd van ‘Idols’ en ‘So you wanna be a popstar’ is het mooi om even terug te blikken en te zien (maar vooral te horen) dat het vroeger allemaal niet veel beter was.

Pikante platen 1

In mijn platenkast staan een aantal LP’s die het etiket ‘pikant’ hebben meegekregen. Tenzij je 14 maanden op een onbewoond eiland hebt doorgebracht en het enige vlees dat je gezien hebt dat van de berggeiten was, kan ik mij niet voorstellen dat je op enige wijze sexueel opgewonden zou kunnen raken van deze platen.

De hoezen laten meestal schaars geklede of geheel naakte dames zien, waar op zich natuurlijk helemaal niks mis mee is. Maar zogauw je de ‘pikante’ muziek erbij opzet vergaat je elke zin tot sexuele handelingen. Het kan natuurlijk ook gewoon aan mij liggen maar titels van liedjes als ‘Mijn velletje zit er tussen’, ‘Je moet m’n poesje voor me zoeken’ of ‘Oh, oh, oh, baby, waar zit je aan?’ doen bij mij het liefdesvuur niet oplaaien!

En ook de namen van de ‘artiesten’ laten van alles in mijn lichaam opborrelen, maar niet datgene wat met ‘de daad’ in verband zou kunnen worden gebracht!
Johnny Sex, Peter en de Pezers, Duo Venus & Penis (Vader Abraham voordat hij zich vader Abraham noemde), Lexy & Sexy, De Doorstoters en Jan de Naayer; prachtige namen allemaal maar opgewonden word ik er niet van!
Hooguit een beetje nieuwsgierig, dat wel. Want ik wil ze uiteindelijk toch allemaal hebben al weet je bij aankoop al dat de enige ‘spanning’ die je kunt verwachten de ruzie met je vrouw is die zich afvraagt waarom je je geld niet aan nuttige zaken uitgeeft.

Het enige ‘pikante’ plaatje waar ik ooit – zij het NIET sexueel – opgewonden van raakte was het liedje 'Komkommertje' van Betsy & Jo. Op het hoesje ‘spelen’ de twee dames met een komkommer en de tekst prikkelt mijn fantasie: “Jij komt niet aan mijn komkommertje, jij blijft van mijn snijboon af”. Het nummer heeft een lekkere sixties beat en er zit – héél erotisch – een orgelsolo in! Kijk, dat zijn de liedjes waar je me ‘s nachts – al dan niet met sexuele bedoelingen – voor wakker kunt maken!

Stoffen plaatjes

Laatst vond ik op een rommelmarkt twee plaatjes waarvan ik het bestaan niet kende. Het waren transparante flexi singles geplakt op stof. In mijn verzameling heb ik natuurlijk wel de ‘gewone’ flexi’s zoals iedereen ze nog wel kent van Reader’s Digest en de gratis proefplaatjes bij tijdschriften. Maar ik had ze nog nooit eerder in deze vorm gezien.
 
Nadat ik de verkoper huilend van geluk had omhelst snelde ik mij naar huis om mijn nieuwe aankopen te beluisteren. Eigenlijk weet je vantevoren altijd al dat wat je te horen krijgt een teleurstellende ervaring wordt, maar toch blijf je ergens nog wat hoop koesteren. Bovendien was mijn honger naar iets curieus al voldoende gestild door de plaatjes zelf. En inderdaad was hetgeen ik te horen kreeg, marsmuziek, niet iets waar ik mijn schoonmoeder voor wilde gaan wakker bellen. De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat er maar bar weinig in mijn platenkast staat waar überhaupt iemand voor wakker gemaakt zou willen worden. Vreemd genoeg slaat mijn fantasie altijd op hol als ik dit soort singletjes tegenkom. Ik kan de verleiding niet weerstaan om geld te betalen voor iets waar niemand in mijn omgeving ook maar enige waarde in lijkt te ontdekken. De lol zit hem waarschijnlijk in het feit dat je een heel verhaal kunt fantaseren bij hetgeen je in handen hebt. Mijn volledig op fictie gebaseerde theorie bij deze twee stoffen singles is dat ze deel uitmaakten van een hele serie en bedoeld waren als servetje bij de feestmaaltijd die padvinders kregen aangeboden als afsluiting van een weekje vakantie in de Oostenrijkse Bergen. Een jaartal ontbreekt maar ik vermoed dat er ergens in de jaren vijftig of zestig een scout moet zijn geweest die aanvoelde dat hij iets bijzonders in handen had waar mensen in een volgende eeuw geld voor zouden willen neertellen. En ik ben hem nog altijd dankbaar dat hij er destijds niet zijn mond aan heeft afgeveegd. Mocht de onbekende padvinder nog in leven zijn dan hoor ik graag zijn verhaal.